Hơi thở là nền tảng của giọng hát, quyết định chất lượng và khả năng biểu diễn của ca sĩ. Kỹ thuật hít thở đúng cách cho phép ca sĩ kiểm soát hơi thở hiệu quả, tạo ra âm thanh vang, khỏe và đầy đặn. Bài viết này sẽ đưa bạn vào hành trình khám phá sự biến đổi của kỹ thuật hít thở trong thanh nhạc qua các thời kỳ lịch sử, đồng thời hướng dẫn bạn các bài tập luyện tập hơi thở hiệu quả để nâng cao giọng hát.
Lịch Sử Phát Triển Kỹ Thuật Hít Thở trong Thanh Nhạc
Nghệ thuật ca hát đã trải qua nhiều thăng trầm, kéo theo đó là sự thay đổi trong kỹ thuật hít thở. Mỗi kỹ thuật đều bắt nguồn từ yêu cầu biểu diễn và phong cách âm nhạc của từng thời kỳ. Hãy cùng nhìn lại quá trình phát triển của kỹ thuật hít thở để hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của nó.
Kỹ Thuật Hít Thở trong Trường Phái Hát Cổ Điển Ý (Bel Canto)
Ý, cái nôi của nghệ thuật opera, là quê hương của những giọng ca huyền thoại như Caruso, Danmonte. Từ thế kỷ XVII, XVIII, trường phái hát cổ điển Ý, hay còn gọi là Bel Canto, đã đạt đến đỉnh cao. Nhiều tài liệu thanh nhạc thời kỳ này đã nhấn mạnh vào tầm quan trọng của hơi thở.
Hơi thở trong trường phái Bel Canto
Triết lý hít thở của Bel Canto đề cao sự nhẹ nhàng: “Khi hít vào, không phình bụng mà hóp nhẹ bụng, ngực hơi nâng lên rồi hạ dần xuống khi thở ra“. Nguyên tắc quan trọng là không lấy hơi quá căng và luôn giữ một lượng hơi dự trữ. Hình ảnh ngọn nến không lay động khi hát được dùng để minh họa cho việc kiểm soát hơi thở hoàn hảo.
Kỹ Thuật Hít Thở trong Trường Phái Hát Mới
Từ nửa sau thế kỷ XIX, một trường phái hát mới ra đời tại Ý, đánh dấu sự thay đổi đáng kể trong kỹ thuật hít thở. Trường phái này, với đại diện tiêu biểu là F. Lamperti – người thầy của nhiều ca sĩ nổi tiếng, khẳng định: “Nghệ thuật ca hát là nghệ thuật hơi thở“.
Hơi thở trong trường phái hát mới
Khác với Bel Canto, trường phái mới chủ trương sử dụng cơ hoành tích cực để tạo ra cột hơi mạnh mẽ, sâu và đầy đặn. Sự chuyển đổi này bắt nguồn từ sự thay đổi trong phong cách âm nhạc và yêu cầu biểu diễn. Âm nhạc thế kỷ XVII, XVIII mang tính chất thính phòng, trữ tình, nhẹ nhàng, đòi hỏi giọng hát mềm mại, thanh thoát. Kỹ thuật thở ngực phù hợp với phong cách này.
Tuy nhiên, từ giữa thế kỷ XIX, chủ nghĩa hiện thực lên ngôi, âm nhạc trở nên mạnh mẽ, kịch tính hơn. Các vở nhạc kịch đòi hỏi giọng hát khỏe khoắn, vang dội, đặc biệt ở những nốt cao. Kỹ thuật thở hoành cách mô (thở bụng) ra đời để đáp ứng yêu cầu này. Nó cho phép ca sĩ tạo ra âm thanh mạnh mẽ, vang xa, vượt qua dàn nhạc lớn và đến được với khán giả trong những nhà hát rộng lớn.
Hướng Dẫn Luyện Tập Hơi Thở trong Thanh Nhạc
Hơi thở không chỉ là kỹ thuật mà còn là cầu nối truyền tải cảm xúc trong âm nhạc. Vì vậy, việc luyện tập hơi thở là vô cùng quan trọng đối với bất kỳ ca sĩ nào.
Luyện Tập Thể Dục, Chơi Thể Thao
Các hoạt động thể chất như đi bộ, bơi lội, chơi thể thao giúp tăng cường sức khỏe, cải thiện dung tích phổi và khả năng kiểm soát hơi thở, tạo nền tảng vững chắc cho việc luyện tập thanh nhạc.
Luyện Tập với các Bài Tập Thở
Có nhiều bài tập thở khác nhau, từ thở ngực, thở ngực kết hợp bụng, thở ngực dưới với bụng đến thở bụng. Việc luyện tập cần sự kiên trì, đều đặn, kết hợp với chế độ ăn uống, ngủ nghỉ hợp lý. Chỉ 30 phút mỗi ngày với các bài tập thở sẽ giúp bạn cải thiện luồng hơi đáng kể.
Kiểm soát hơi thở
Luyện Tập với các Mẫu Luyện Thanh Dài
Các mẫu luyện thanh dài giúp củng cố cột hơi và kỹ thuật kiểm soát hơi thở. Trước khi luyện thanh, cần tập xì hơi, làm âm ngậm, tập hít hơi, đẩy hơi. Dưới đây là một số ví dụ:
Ví dụ 1:
Khi hát mẫu này, cần lấy hơi sâu, nén hơi, nhấc hàm trên, mở họng, chúm môi và bật âm “i” dứt khoát. Hát legato chậm rãi, điều tiết hơi thở đều đặn. Chuyển khẩu hình sang âm “ô” một cách mượt mà. Lấy hơi khi chuyển sang câu nhạc mới. Hát nhẹ ở nốt thấp, mạnh ở nốt cao.
Ví dụ 2:
Mẫu này tập trung vào việc kiểm soát hơi thở ở những nốt thấp và cao. Lấy hơi vừa đủ ở nốt thấp, tránh dềnh hơi. Lấy hơi sâu ở nốt cao để tạo âm thanh vang, sáng.
Ví dụ 3:
Mẫu này luyện tập kỹ thuật nhảy quãng tám. Lấy hơi nhiều, hát nhẹ ở nốt thấp, dồn hơi vào nốt cao để ngân dài và vang.
Kết Luận
Kỹ thuật hít thở trong thanh nhạc là một hành trình khám phá và rèn luyện không ngừng nghỉ. Từ Bel Canto đến trường phái hát mới, lịch sử đã chứng minh tầm quan trọng của hơi thở đối với giọng hát. Bằng sự kiên trì luyện tập, bạn hoàn toàn có thể làm chủ hơi thở và chinh phục những đỉnh cao trong nghệ thuật thanh nhạc.
Hà Nội New Music Festival là website chia sẻ kiến thức âm nhạc từ cơ bản đến nâng cao, với mục tiêu xây dựng một kho tàng kiến thức âm nhạc trực tuyến phong phú, chất lượng và dễ tiếp cận cho độc giả Việt Nam. Chúng tôi cung cấp các bài viết, hướng dẫn, và tài liệu về nhiều lĩnh vực âm nhạc, từ thanh nhạc, nhạc cụ, lý thuyết âm nhạc đến lịch sử âm nhạc. Liên hệ với chúng tôi qua website https://hanoinewmusicfestival.vn/, email [email protected] hoặc số điện thoại 0987 604 021. Địa chỉ văn phòng: Số 58, Đường Cách Mạng Tháng , Quận 3, TP Hồ Chí Minh, Việt Nam.
